Maar ik heb juist goed nieuws, er komt een tijd dat dit allemaal voorbij is en we over gaan tot wat dan het normale is. Het komt allemaal weer een keer goed. Wij, degene die midden in het leven staan, hebben het geluk aan onze zijde gehad, wij zijn nooit geconfronteerd met echte rampen die alles veranderden, dan bedoel ik hier oorlogen, of wereldwijde rampen die het leven compleet stil leggen. Ik zit geregeld met een oudere buurman te praten, hij heeft de 2^de wereldoorlog nog mee gemaakt, als tiener moest hij werken in de kampen van de vijand. Toen hij geboren werd was er net een herstel gaande van de 1^ste wereld oorlog. Nadat de 2^de wereldoorlog was geëindigd begon de onafhankelijkheidsstrijd in zijn land. Dus was er totaal nog geen herstel mogelijk, waar Europe duidelijk aan het herstel begon te werken eind jaren veertig, daar was hier nog steeds sprake van die onafhankelijkheidsstrijd. Daarna is er nog een tijd van reformatie geweest, waar dat ook onnodige slachtoffers zijn gevallen.

Ze hadden geluk met al dat drama, de vijand had een gezicht. Deze keer is het anders, we worden geconfronteerd met een monster waarvan we zijn gezicht en staart niet kennen. We weten niet waar het begin is, wanneer we het einde kunnen zien. We weten allemaal dat het monster spookt, maar we weten niet wanneer het onze kleine cirkel zal binnenkomen, of het nu je familie en vrienden zijn die fysiek worden getroffen, of dat je leefomgeving wordt aangetast. Deze keer trekken er geen tanks door de straten, geen bommenwerpers die overvliegen, tenminste die vijand kondigde zichzelf van tevoren aan wanneer dat ze kwamen, je kon mensen eropuit sturen om de vijandelijke beweging te bekijken en erop te anticiperen. Deze keer is het anders, deze keer zijn we zenuwachtiger. We willen onze vrijheid, waarom zijn we verplicht binnen te zitten? Alles is deze keer anders, want als het ‘monster’ je samenleving binnendringt, betekent dit dat iemand van je groep de deur open heeft gelaten, wat ons achterdochtig maakt. Wie is nalatig, of onvoorzichtig, of nog erger, wie is egoïstisch en denkt alleen aan zichzelf en stelt zo waarschijnlijk zijn hele samenleving bloot aan de gevaren van dit ‘monster’ zonder na te denken over de veiligheid van de andere leden van uw samenleving?

Dit ‘monster’ is voor geen enkele tegenstander bang, iedereen kan worden blootgesteld aan de gevolgen, alle lagen van de mondiale samenleving kunnen worden aangetast. Rijk of arm, gezond of ziek, jong of oud, niets dat je beschermt tegen dit “geweld”. Je kunt het niet omkopen, je kunt er niet voor wegrennen, want het ‘monster’ zal je inhalen. Hoe meer je denkt dat je het alleen aankunt, hoe meer je ongelijk krijgt. We hebben elkaar nodig zonder elkaar te ontmoeten. Het mooie is dat je niet alleen bent, we moeten dit samen doen. Toch hebben we nog steeds genoeg eenzame strijders die niet aan anderen willen denken. Ik word overweldigd door verzoeken om investeringen in de verschillende financiële markten of derivaten daarvan. Maar de beurzen reageren helemaal niet zo vreemd, dus waarom zou ik? Iedereen die verrast werd door de scherpe daling van de aandelenmarkten werd beïnvloed door een bepaalde opioïde, omdat ze hallucineren. Hetzelfde geldt voor de heropleving van dezelfde beurzen. Echt waar, zijn we aan het einde van de marktdaling en is het nu weer een flinke klim omhoog? Alsjeblieft doe een beetje onderzoek en weet dat er weer een dip gaat komen, nog een herstel en dan weer de weg naar beneden. We zijn daar allemaal schuldig aan. De markt liegt niet, de markt keert zich niet tegen ons, de markt legt hooguit de fragiliteit van de samenleving en de zwakke staat van onze persoonlijke emoties bloot. We zijn hier allemaal massaal schuldig aan, want tijdens de vorige crisis hebben we de patiënt niet doodverklaard of laten genezen, in plaats daarvan hebben we de economie aan een infuus gelegd en af en toe een of andere opiaat toegevoegd. Waarom hebben we dit toegelaten, omdat we ons goed willen voelen. Tijdens de vorige crisis heb ik als een dwaze staan roepen, nee gillen dat het anders moest. Waarom deed ik dat? Ik heb een zoon en voor zijn generatie waren we de boel aan het vernietigen. Daar zijn de markten en economieën helemaal niet van herstelt. Nog erger, we hebben de wond alleen maar dieper gemaakt. Reeds voor dat er iets aan de hand leek, stond ik wederom als een roepende in de woestijn. Mensen hoorde me, reageerde verbaasd, maar gingen over tot de orde van de dag, alsof ik een melaatse was met de boodschap van een dronken gek.

Dan heb ik het hier dus niet over het virus dat over ons is gekomen, maar over de staat van de economie. Gelukkig ben ik niet de enige en heb ik mijn theorieën kunnen testen aan anderen die beter waren om hier uitleg over te geven. Alle tekenen waren allang aanwezig, maar het publiek was dronken van zijn eigen brouwsel. Ga niet de regering, of andere machthebbers de schuld geven, we krijgen wat we verdienen. We zijn allemaal schuldig aan de staat van de economie. Dat terzijde, het is een grote puinhoop, want we moeten nu dieper gaan om de etter uit de wond te verwijderen. Maar we hebben allemaal 1 groot geluk, we kunnen een schuldige aanwijzen; het “monster” wat wij nu COVID-19 noemen. Dit laat mij denken aan wat Nietzsche ons duidelijk probeerde te maken: “He who fights with monsters should be careful lest he thereby become a monster….  And if thou gaze long into an abyss, the abyss will also gaze into thee.” Het geluk is nu dus ook aan mijn zijde, want het monster doet het vuile werk voor mij en plotseling veranderd de aard van mijn boodschap in een bericht dat wel eens waar kan zijn. Dus houd ik wijselijk mijn mond, het was zo gemakkelijk geweest om nu het podium te beklimmen en gaan schreeuwen, zijn jullie nu wel wakker, ik riep al zo lang dat dit zou gaan gebeuren, ik had al die tijd gelijk. Waarom ik het dan toch niet doe is zo eenvoudig, het is allemaal niet om mij te doen.

Dit werkt zo bevrijdend, want er is niemand die mijn gedachten tegen zal houden, of mij een halt toe roepen, alleen komen er steeds meer mensen naar mij toe met een groot aantal vragen, kort samengevat komt het allemaal op hetzelfde neer; wat nu? Maar ook ik heb geen profetische gaven, ook voor mij is dit een onzekere tijd. Ik kan alleen vertellen waar ik zelf rekening mee houdt. Er is 1 groot geluk aan mijn zijde, al enige tijd heb ik afstand genomen van de dagelijkse leiding van mijn ondernemingen. Omdat ik bepaalde vrijheden wil hebben om de ondernemingen klaar te stomen voor de toekomst, daarvoor ben ik met een innovatieproject bezig, die veel verder gaat dan alleen de onderneming, dit is voor de hele sector waar wij ons in begeven met deze onderneming. Degene die de dagelijkse leiding in handen heeft is het tegenover gestelde van mij, ik wil vooruit, paden bewandelen die nog niet genomen zijn, daarbij alles doen wat nodig is om dat mogelijk te maken. Maar de algemeen directeur van de onderneming is juist zeer conservatief en zal als eerste op de rem trappen wanneer ik te veel overtuigd wordt van mijn eigen denken en zend mij terug naar de tekentafel om het beter te doen. Om een lang verhaal kort te houden, onze onderneming heeft geen schulden anders dan bij de interne aandeelhouders. Wij hebben geen externe aandeelhouders, dus daarmee ook geen externe schulden. Het goede daaraan is dat hoe dan ook, onze onderneming dit zal overleven.

Dat klinkt tegenstrijdig met waar ik dit artikel mee begon, dat we moeten proberen los te laten. Want er valt nog niets los te laten, aangezien alles nog in ontwikkeling is, de uitkomst zal misschien anders zijn als dat wij in eerste instantie voor hadden gehoopt. Maar dat is het pad van ontwikkeling, eigenlijk zouden wij moeten praten over doorontwikkeling.

We zijn ondernemers, dus laten we hier verder praten over ondernemen. Wat als jij niet in hetzelfde vaarwater begeeft als waar wij ons bevinden? Alleen jij kan daar antwoord op geven, jij weet de staat van jouw onderneming. Misschien heb jij totaal geen last van de gevolgen van dit COVID-19 virus, maar weet je zeker dat jouw onderneming ook schadevrij door de storm van de aankomende economische crisis zal zeilen? Wat als jouw onderneming nu al onder water staat? Je moet in ieder geval niet in een hoekje gaan zitten, in elkaar kruipen terwijl de klappen vallen. Actie zal er ondernomen moeten worden, wat is er nog te redden, is het de moeite waard om te redden wat er te redden valt, of kun je beter een zandbank opzoeken en daar het schip op laten lopen. Ja niemand zal vrij van averij zijn, ook wij ontspringen die dans niet. Maar kijk voorbij de horizon, wat is er achter te vinden. In een afgeslankte vorm, kun je dan verder met jouw onderneming, of is het beter om de schade te beperken, zoals ik eerder schreef op een zandbank laten lopen en de schade beperkt houden. Want dan ben jij ook instaat om een nieuwe start, of doorstart te maken. Niemand weet hoe lang dit gaat duren, niemand weet hoe erg dat de economische crisis zal toeslaan. Maar wat we nu wel weten is dat het een bloedbad wordt, als binnen 3 weken in de V.S. voor 13% van de totale arbeidsmarkt een ontslagvergunning is aangevraagd, dan mag je er van uit gaan dat het minstens net zo gruwelijk zal worden voor de werkgelegenheid in Europa. Mensen die een besteedbaar inkomen hebben zijn degene die de economie aan de gang houd. Ook al heb jij een bedrijf wat in de service sector voor bedrijven zit, kijk dan eens naar de eindconsument van jouw opdrachtgevers, weet jij zeker dat jouw opdrachtgevers niet gaan lijden onder de crisis?

Mijn voorspelling is dat ruim 60% van de mensen die hun baan gaan verliezen in de komende tijd niet meer een soortgelijke baan hoeven terug te verwachten. Want als er al kapitaal beschikbaar is wat moet worden geïnvesteerd, dan is dat zeker niet in dezelfde maten als voorheen voor personeel. Want wat maar weinigen zich hebben willen, of durven realiseren, we zijn er niet productiever op geworden met zijn allen, dus dat moet ergens gecompenseerd worden, want de loonkosten voor werkgevers zijn de laatste 10-tallen jaren wel degelijk gestegen. Dus zal de investering richting versnelde innovatie worden gedreven. Kunnen wij als ondernemers verwachten dat het drukker wordt op onze marktplaatsen, dat heeft de vorige crisis wel laten zien, massaal werd er gepromoot om toch vooral het heft in eigen hand te nemen en vooral ZZP’er te worden. Die tendens wordt gegarandeerd voortgezet, als er toch niet een ander konijn uit de hoge hoed wordt getoverd door de verschillende overheden. Waar heb ik het dan over? Het Universeel Basisinkomen, het zou mij niets verbazen als die optie in een keer wordt geïntroduceerd, alsof het een doekje voor het bloeden is. Dit moeten we echt niet willen met zijn allen, het is getuige van armoede dat wij als samenleving niet met een creatievere oplossing kunnen komen dan een Universeel Basisinkomen, A, hoe gaan we dat financieren, oh ja belastingverhoging, hoe creatief als de laatste jaren de koopkracht al ontiegelijk is afgenomen. Die belastinginkomsten kunnen veel beter besteed worden aan andere zaken zoals scholing en zorg en veiligheid. B, denk je echt dat dit Universeel Basisinkomen zonder gevolgen zal blijven. Mocht je nu al denken dat je niets te vertellen hebt over de beslissingen van de overheid, dan moet je nog maar eens nadenken wanneer dat jij je hand gaat ophouden en dat Universeel Basisinkomen gaat opstrijken.

Wat ik hier probeer aan te geven, blijf realistisch in je mogelijkheden. Jij hoeft niet buiten de boot te vallen als straks alles voorbij is. Ik kan het niet vaak genoeg zeggen. Je hebt een ongelooflijke mazzel bij deze situatie, er is helemaal niemand die jou verantwoordelijk kan houden als jouw onderneming het niet gered heeft. Waar dat anderen al praatte over de “Black Swan Theory” van Nassim Taleb gedurende de 2007-08 crisis, hoe gaan ze dit dan noemen? Dat was een gebeurtenis die nog te voorspellen was, men koos ervoor om het niet te zien en wie dat het toen verkondigde daar werd gewoon niet naar geluisterd. Ik begrijp dat ergens wel, wie wil er nu de hele dag doemdenken. Maar als ondernemer heb je een verantwoordelijkheid, jegens jouw bedrijf, je klanten, opdrachtgevers, maar ook zeker naar je werknemers. Maar dit is zo anders, deze crisis is aangewakkerd door een gezichtsloos “Monster”. Dus niemand die het jou nu zal nadragen als jouw bedrijf onderuit wordt getrokken. Dit houdt in dat je weer een nieuwe kans krijgt, ook voor degene die in sterk afgeslankte vorm doorgaan. Het zal je deze keer worden gegund, men zal zelfs bewonderenswaardig naar je kijken hoe flexibel je bent. Er is echter een grote MAAR, je moet wel aantonen dat je iets van al die ellende hebt geleerd.

“Everything is great about war, except all the destruction.” -Eric Weinstein

Gebruik nu de tijd om alles te herzien. Wij doen dat ook binnen ons bedrijf, wij hebben het drukker dan ooit en ik maak geregeld weer dagen van 18-uur, zeven dagen in de week. Mij hoor je daar niet over klagen, mijn achterban begrijpt dat als geen ander. Ik kijk niet naar de berg werk die nog verzet moet worden, ik pak iets van de stapel en ga aan de slag. Ik heb hier grote mazzel, want al het werk wat gedaan moet worden heeft niet een deadline, het moet gewoon gedaan worden. Daarom houd ik ook ruimte als mijn mailbox volstroomt met problemen van anderen. Dat was al mijn taak om andere ondernemers te helpen, al is het maar om die spiegel voor te houden en te laten zien wat er naar mijn mening verkeerd gaat. Maar er is zijn ook directe vragen voor assistentie, die proberen wij ook te vervullen. Dat zou jij ook moeten proberen, neem ieder product, kijk naar wat verbeterd kan worden. Neem eens contact op met klanten en ga vragen stellen over hun beleving bij jouw product, de meeste van ons zitten toch in hetzelfde schuitje, dus zal je sneller mensen bereidt vinden om over jouw vragen na te denken en er een conversatie over te hebben. Juist nu is het de tijd om aan die klantenbinding te doen, of je netwerk onderhouden door interesse te tonen. Dit is de tijd dat je “goodwill” kunt kweken. Neem iedere procedure binnen jouw onderneming onder de loep, wat kan beter, wat kan efficiënter? Er is meer werk dan je denkt. Je moet het wel doen, want niemand anders zal het voor jou doen. Nu is het de tijd dat je controle neemt over jouw toekomst. Weet je niet hoe, werp een lijntje uit door mij een mail te sturen en gegarandeerd neem ik contact met je op. Je bent hier niet alleen, maar jij moet het doen. Succes, zorg dat je wint.